İbb, Beşiktaş Yıldız’da bulunan tapu dairesi önündeki Yıldız Hamidiye Çeşmesi ’ni restore ederek geçen hafta yeniden hizmete açtı.
Ancak hemen akabinde ulusal medyanın bazı organlarında Sultan II.Abdülhamit tarafından yaptırılan tarihi çeşme üzerindeki Abdülhamit Tuğrası’nın restorasyon çalışmaları sırasında İBB Yönetimi tarafından yok edildiği iddia edildi.
İBB’ye yakın kaynaklar da aslında Tuğra’nın Ak Parti döneminde yok edildiği iddiasını ortaya attı.
İbb tarafından yapılan resmî açıklamada ise : tuğranın uzun yıllardır olmadığı, restorasyonda orjinale bağlı kalındığı belirtildi.
Peki Ama Hangisi Doğru?
Konu Beşiktaş Kenti ve sahibi olduğu kültür mirası olması sebebiyle olaya müdahale etmemek ve gerçekleri ortaya koymamak olmazdı.
Konu Beşiktaş olunca, bu sayfalardan İBB Yönetimi ve Sayın İmamoğlu’nu bir çok konuda eleştirdiğimiz olmuştur. Ancak bu eleştiriler yalnızca doğrular adına yapılmıştır. Herkese karşı mesafemiz aynıdır.
Gerek Beşiktaş Kent Derneği döneminde gerekse ondan önceki dönemde toplam 10 yılı aşkın bir süredir Beşiktaş özelinde; kent yönetimi, katılımcılık, şeffaflık, aktif yurttaşlık, kent hafızası üzerine önemli çalışmalara imza attık. Tabii bu çalışma süreciyle birlikte Beşiktaş Kenti’ne dair pek çok veri, gözlem ve analiz sonuçlarının yanında kentimiz hakkında basılı birçok kaynağı da arşivledik.
Restorasyondan sonra ortaya çıkan hakikat krizini arşiv kaynaklarımız ışığında tarafsız bir gözle ortaya koyarak çözümleyeceğiz.
İBB’nin Tuğrayı Yok Ettiği İddiası
26 Aralık 2017 tarihinde saha çalışmalarımız esnasında çektiğimiz Yıldız Hamidiye Çeşmesi fotoğrafına baktığımızda; çeşmenin alnında bulunan yekpare parçada her hangi bir tuğra görünmüyor. Yalnızca bizim çektiğimiz bu fotoğraf bile Başkan İmamoğlu döneminden önce de çeşmede tuğranın olmadığının kanıtı.
2006 yılında İBB Başkanı rahmetli Kadir Topbaş zamanında İSKİ tarafından hazırlanarak bastırılan “İSTANBUL TARİHİ ÇEŞMELER KÜLLİYATI” adlı eserin 2.Cilt 142. sayfasında yer alan 231 numaralı Yıldız Hamidiye Çeşmesi’nin fotoğrafında da üzerinde her hangi bir tuğra görünmüyor. Ancak O dönemde çeşmede herhangi bir musluk bulunmuyor.
Mevcut restorasyonun tuğrasız yapıldığı göz önünde bulundurulursa; çeşmenin yapıldığı ilk haline uygun şekilde değil bir önceki haline uygun olarak restore edildiği sonucuna varılıyor. Çünkü açılış fotoğraflarında tuğra görünüyor.
Tuğra Eskiden Beri Yok
Çeşmenin hemen karşısında bulunan Yıldız Taksi ’nin eski esnaflarından da sordum; onlar da tuğrayı hatırlamadıklarını ancak 35-40 yıl evvel çeşmenin çok suyunu içtikleri, ancak o zaman çeşmenin tek musluklu olduğunu; bugün iki musluklu olduğunu belirttiler.
1994 yılında iş yerimin Yıldız’da olması sebebiyle her gün önünden geçtiğim çeşmede ben de herhangi bir tuğra hatırlamıyorum.
2016 yılında dönemin Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar 23 çeşmenin restorasyonuna başlamış ancak Ortaköy Mecidiye Camii yanındaki Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Çeşmesi’nde restorasyon usüllerine uyulmadığı için Anıtlar Kurulu eliyle durdurulduğu konuşulmuştu. Ancak yine de 23 çeşme için toplu açılış töreni yapılmıştı. Bu meyanda Hazinedar yönetimi tarafından Yıldız Hamidiye Çeşmesi’nin temizliği yapılmış ve iki musluk takılmıştı.
26 Aralık 2017 tarihindeki fotoğrafta görüldüğü gibi muslukların biri kayıp biri de kırık olduğu için çeşme kullanılmaz haldeydi.
Ta ki İBB tarafından restore edilene kadar. Bu restorasyonda bizim Beşiktaş Belediyesi Fen İşlerine bağlı emekçilerimizin de emeği büyük onları da unutmamak gerek. Beşiktaş ekipleri çeşmenin yere gömülü olan kaidesini ortaya çıkararak, etrafını da parkeleyerek zemini düşürdüler.
Peki Tuğra Nasıl Silindi?
Tuğranın karşı iddialar üzerine Ak Parti döneminde de sökülmediği ortada. Çünkü tuğrayı yakın dönemde hatırlayan kimse yok.
Durum böyle olunca kent mimarisi ve Beşiktaş gibi konularda fikrine her zaman güvendiğim kıymetli ağabeyim ve hocam Beşiktaşlı Mimar Erhan İşözen’in hemen kapısını çalarak tuğrayı sordum.
Kendisi bana “Osmanlı döneminden kalan eserlerdeki bazı tuğralar, işgüzar cahiller tarafından, sadece sökülmemiş, bazıları kazınmış görünmez hale getirilmiştir. Bilinen en büyük örnek Karaköy Polis Karakolu’nun girişinde görülebilir. Kocaman Osmanlı Devlet Tuğrası kazınmıştır. Yıldız Hamidiye Çeşmesi fotoğrafında da görüldüğü gibi alın taşı bütün yekpare taşın üzerindeki kabartma tuğra kazınarak silinmiştir. Bu durumun çok eski olduğunu tahmin ettiği; kültür mirasımızın eski eser düşmanları tarafından kazındığını, bunun çok eskiden yapıldığını düşündüğü” bilgilerini verdi.
Mimar Erhan İşözen gibi Beşiktaş’ın her yerinde eserleriyle imzası olan bir duayenin görüşleri de bu yönde.
Sonuç olarak tuğranın kazınmasının günümüz ya da yakın dönemimizle alakası olmadığı; gerek fotoğraflar gerek yazılı kaynaklar gerekse Beşiktaş sakinleri tarafından da tasdiklendi.
Bizler doğrular ve Beşiktaş adına belgelere dayanarak gerçekleri savunmaya ve doğruları söylemeye devam edeceğiz.
Zira hakikat herkese lazım; hele ki bu zamanda…