Geçtiğimiz hafta gündemi meşgul eden Dünya Barış Parkı yenileme çalışmalarına itiraz ve taleplerimizi Beşiktaş Belediye Başkan Yardımcısı Ender Topçuoğlu’na park müdavimleri ve hayvansever dostlarla birlikte ilettik. Süreci hep birlikte göreceğiz.

Bu gündem oluşur oluşmaz mevcut arşivimizde Ihlamurdere ile ilgili ne var ne yok didik didik araştırmaya koyulduk. Sizler için kısa bilgileri derledik.

Bu parklar nasıl yapılmış? Bu ağaçlar nasıl ve kimler tarafından dikilmiş? Eskiden buraları nasılmış? Dünden bugüne neler yansımış? gibi sorulara cevap aradık.

IHALAMUR KASRI

Ihalamurdere’de şimdiki evlendirme dairesi yanında bulunan Ihlamur Kasrı, Abdülmecit tarafından 1855 yılında Nigoğos Balyan’a yaptırılmıştır. Balyan aynı zamanda Ortaköy Camii’nin de mimarıdır.

Cumhuriyet döneminde 1952 yılına kullanılmayan kasır 1952-1965 yılları arasında Tanzimat Müzesi olarak kullanılmıştır.

Halen TBMM’ye bağlı olan kasrın bahçesinde keyifli vakit geçirebileceğiniz bir kafe de bulunmaktadır.

IHLAMUR MESİRESİ

Beşiktaşlı Çelik Gülersoy “ Beşiktaş Daha Dün” adlı kitabında; kendisinin çocukluk zamanında tüm çevrenin bayram günlerinde eğlence yeri olarak kullanıldığını, cambazların buralarda gösteriler yaptığını, Gayrettepe’den inen temiz suların bir dere olarak coşa coşa aktığını, Kasır’dan Beşiktaş yönüne gittiğini, derenin üst yanlarının fulya bahçeleri, Beşiktaş yönünün ise bereketli bostanlar olduğunu yazıyor.

Bundan 160 yıl önce 1860 yılında yapılan bir gravür, Ihlamurdere bölgesinin güzelliği ve nasıl kullanıldığı hakkında önemli fikirler veriyor.

Ancak 1924 yılında Levi adında bir vatandaş maliyeden alacağına karşılık bu güzel mesire alanını alarak, gravürde görünen fışkiye ve mermerleri satıyor. Sonrasında burası köhne bir hal almaya başlıyor.

Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar döneminde Ihlamur Parkı olarak anılan bu sit alanına inşaat yapılmak istenmiş ancak karar mahallelilerin karşı çıkması sonucu durdurulmuştu. Parkın altında halen büyük mermer havuzlar olduğu bilinmektedir.

Ihlamur Parkı’nın üst tarafında ise 372 yaşında bir anıt ağaç bulunmaktadır. Fıstık Çamı cinsi ağacın boyu 17m gövdesi ise 4.1m’dir

PARKLAR

Yakın dönemde Beşiktaş Ihlamurdere ve Ihlamur Kasrı çevresi 1987 yılında Belediye Başkanı Mümtaz Kola tarafından modern bir park haline getirilmiş. Bugün Dünya Barış Parkı adıyla kullanılan 15 bin metrekarelik alana park yapılarak çöplük görünümlü kötü görüntüsünden kurtarılmıştı.

1989 yılında göreve gelen Efsane Başkan Ayfer Atay da bugün Azerbaycan Parkı adıyla kullanılan alanı park yapmakla kalmamış kentin pek çok yerine de parklar yapmıştı. 1994 yılında yoğun bir ağaçlandırma kampanyası başlatan Atay yönetimi bölge parklarının bugünkü bol ağaçlı halini almasını sağlamıştı.

İşte ağaçlandırma kampanyasının başladığı törene ait görüntüler, konuşmalar ve Beşiktaşlıları, arşivimizden gün yüzüne çıkardığımız bu videoda bulacaksınız.

Görüntülerde bugün halen aramızda olan, Belediye’de görev yapan ya da vefat etmiş Beşiktaşlılar var.

Eğer ki biz bugün park alanlarında dinleyebiliyorsak, mis gibi ıhlamur ağaçlarının kokusunda mest oluyorsak bu onların eseridir. Taş üstüne taş koyan herkese şükranlarımızı sunuyoruz.

800 IHLAMUR AĞACI

Efsane Başkan Ayfer Atay konuşmasında bugün Azerbaycan Parkı ve Dünya Barış Parkı adıyla kullanılan parklar ve Ihlamur Kasrı bölgesine, Tekirdağ-Saray Belediyesi’nden tedarik ettikleri 800 ağacın 300 adedini dikeceklerini anlatıyor. Kalanı da Beşiktaş’ın tüm mahallelerine dikiliyor. İşte bugünün temelleri bundan yaklaşık 30 yıl önce atıldı.

Ayfer Başkan yalnızca ıhlamur ağaçlarından bahsetmiyor. Dünyanın gözbebeği ve sahibi olduğumuz İstanbul Boğazındaki balıkların azalmasından kelaynak kuşlarına, Yıldız parkında koydukları kuş yuvalarına kadar yaptıkları bir çok etkili hamleleri anlatarak aslında doğa ve kent sürdürülebilirliğine, kentin sonraki nesillere nasıl aktarılması gerektiğine dikkat çekiyor.

Ve konuşmasının sonunda diyor ki; Doğaya ne kadar verirseniz, size o kadar geri verir! Ne kadar doğru bir söz. Ancak bugün yeşil olan neredeyse her yer beton kaplı. Yağmur yağıp sel olunca gerçekleri görüyor, yağmur dinince her şeyi unutuyoruz.

Bir yerlerde proje yaparken “3-5 ağaç kaldıracağız” diye düşünen yöneticilere; bir saatte sökülen ağacın kolay yetişmediğini, yetişmesinin ömürler aldığını tekrar tekrar hatırlatmak gerek.

Bizim için Beşiktaş’ın taşı da yaprağı da ağacı da insanı da çok kıymetlidir. Dünkülerin yaptıkları gibi bugünkülerin de yaptıkları kayıt altındadır.

Yapmak zor, yıkmak ise çok kolaydır…

Hiç yapanla, yıkan bir olur mu..?

SERDAR ASLAN